Brak ojca to tragedia w życiu każdego dziecka. W Polsce w tym momencie 25% dzieci wychowuje się bez taty. Jest to jednak liczba rodzin, w których brakuje ojca czy to z powodu rozstania z matką, faktu opuszczenia potomstwa czy śmierci. Jednak musimy zrozumieć, że problem ten jest o wiele częstszy, bo czasami, nawet jeśli ojciec jest fizycznie w domu, mentalnie i wychowawczo jest nieobecny.
Następstwa braku ojca w życiu zarówno chłopców, jak i dziewczynek są często bardzo widoczne. Zwiększone ryzyko depresji, problemy wychowawcze, zaburzone poczucie bezpieczeństwa czy problemy w nauce, to tylko niektóre z oznak tzw. "syndromu nieobecnego ojca". I chociaż nawet najlepszy ojciec nie jest w stanie obronić swojego dziecka przed wszystkimi problemami świata, sama nasza obecność ma gigantyczny wpływ na ich przyszłość. Zwłaszcza że konsekwencje mogą trwać nawet kilka następnych pokoleń.
Ponad rok temu grupa kanadyjskich naukowców zbadała konsekwencje nieobecności ojca u myszy kalifornijskich. Wybór badaczy padł właśnie na nie, ponieważ jest to jedyny gatunek gryzonia, który łączy się w monogamiczne związki, w których oboje osobników biorą udział w wychowaniu młodych. Naukowcy podkreślali, że chociaż przeciętnej osobie badania nad myszami mogą się wydawać irracjonalne, gdy mówimy o psychologii, ich wyniki są prostsze do zinterpretowania w przeciwieństwie do ludzi, u których nie da się kontrolować wszystkich czynników w okresie dorastania.
Badania potwierdziły w sposób kliniczny podejrzenia, które psychologowie mieli od lat.
Poniżej znajdziecie te najbardziej widoczne następstwa w życiu osób, które musiały dorastać w świecie bez taty.
Problemy behawioralne
Według badań amerykańskiej agencji CDC 85 procent dzieci, które wykazują zaburzenia osobowości, pochodzi z domów bez ojca. Może to wynikać w dużym stopniu ze zmian chemicznych, które następują w mózgu dziecka. Naukowcy dowiedli, że zarówno u dziewczynek, jak i chłopców można zaobserwować zmiany w transmisji dopaminy, serotoniny czy glutaminianu. Następstwa tych zaburzeń, mogą być szerokie.
Naukowcy wyjaśniają, że obecność ojca może działać na młodego człowieka, jak coś w rodzaju kotwicy. Gdy zewnętrzny świat stara się ich zmieniać, chociażby przyciągając używkami, obecność ojca pozwala im trzymać się obranego kierunku, zmniejszając ryzyko zatracenia się w otaczającym ich świecie.
Problemy w nauce
71% uczniów, którzy rzucili liceum, pochodzi z domów, w którym zabrakło ojca. Oczywiście obecność taty nie spowoduje, że magicznie nastolatek zacznie być szkolnym geniuszem. Jednak jego brak ma wyraźny wpływ na potencjalne problemy edukacyjne. Oczywiście powodem tego nie jest najczęściej brak inteligencji, a raczej problemy psychologiczne.
Poczucie opuszczenia powoduje u dziecka brak umiejętności zaufania ludziom. Co doprowadza je często do sytuacji, w której młodzi wolą wybrać własną drogę niż zawierzyć opinii innych osób. Zamiast więc iść ścieżką edukacji, często decydują się, chociażby na łamanie prawa. Według statystyk osoby osadzone nie mogą pochwalić się pełną edukacją.
Upośledzenie inteligencji emocjonalnej i zdolności nawiązywania relacji
Chociaż problemy z tym związane występują zarówno u kobiet, jak i mężczyzn to ich zachowania znacząco się między sobą różnią. W wypadku dziewczyn są one częściej skłonne do wczesnej inicjacji seksualnej i krótkotrwałych intensywnych relacji, które mają im pomóc w zapełnieniu pustki odczuwanej z powodu braku ojca.
U chłopców często dochodzi do sytuacji, w której wydłuża się czas pasywnego kontaktu i czas zapoznania. Wynika to często z braku pewności siebie i nieśmiałości, często spowodowanej brakiem osoby, która mogłaby nauczyć młodego człowieka odpowiednich zachowań w związku.
Problemy z agresją
Ten problem został zauważony jedynie u chłopców. Jak się okazuje, brak ojca często doprowadza do agresywnych zachowań w życiu młodego mężczyzny. Według naukowców może być to brakiem zrozumienia tego, czym jest tak naprawdę męskość. Chłopcy, nie mając odpowiedniego przykładu, starają się na własną rękę zrozumieć, na czym polega "bycie mężczyzną". Najprostszą odpowiedzią jest często toksyczna męskość, która tak często pokazywana jest w telewizji i mediach.
Bez odpowiedniego filtra młodzi chłopcy zwracają się więc w stronę agresji, bójek i kłótni, aby pokazać swoją dominację nad drugą osobą. Jest to oczywiście wywołane brakiem filtra w postaci ojca, który pozwoliły im rozróżnić, czym jest bycie męskim, a czym są niemalże karykaturalne objawy męskości zaczerpnięte z filmów akcji.
Skłonność do uzależnień
Chociaż statystyki nie wskazują tego jednoznacznie, to w sieci znajdziemy wiele badań psychologicznych, które wykazały, że brak ojca może odgrywać dużą rolę w uzależnieniach. Zarazem badacze podkreślają, że nastolatki z natury są zainteresowane palenie, piciem i korzystaniem z narkotyków.
Psychologowie sugerują, że nadużywanie substancji wiąże się z poczuciem opuszczenia. Narkotyki i alkohol są więc sposobem odnalezienia przez dzieci miejsca, w którym czują się bezpieczne i zapominają o tragedii, która je spotkała.
Tato, bądź przy mnie
Wydawać by się mogło, że to coś oczywistego, ale musimy zrozumieć, że bycie nieobecnym albo obojętnym rodzicem może mieć bardziej wyniszczający wpływ na dziecko, niż bycie nawet marnym rodzicem. Aby zapewnić naszym dzieciom prawidłowy rozwój, szalenie ważne jest, aby nie bać się prosić o pomoc specjalistów. Dzieci, które czują się opuszczone przez rodziców, będą często wymagały wieloletniej terapii, która pozwoli im poprawić jakość swojego życia. Miejmy więc oczy szeroko otwarte i zróbmy wszystko, aby zapewnić im radosne życie.
"Wychowanie chłopców. Jak pomóc chłopcom wyrosnąć na szczęśliwych mężczyzn" Steve Biddulph
Czy chłopcu brakuje ojca? Widać to już w pierwszym kontakcie z dzieckiem. Biddulph wyszczególnił cztery sygnały, że chłopiec poważnie odczuwa brak ojca:
1. agresywna postawa wobec innych;
2. przesadnie męskie postępowanie i zainteresowania;
3. wyjątkowo ograniczony repertuar zachowań;
4. pogardliwy stosunek do kobiet, gejów oraz mniejszości społecznych.