Stres u nastolatków jest groźniejszy niż sądzono. Może mieć tragiczne skutki w przyszłości

Jak przypomina serwis PAP Zdrowie, badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w São Paulo to drugie w ostatnim czasie ważne odkrycie na temat szkodliwości stresu w okresie nastoletnim. Nieco wcześniej badacze z amerykańskiego Johns Hopkins Medicine opublikowali raport, z którego wynika, że dziewczyny, które w wieku nastoletnim doświadczają silnego stresu, są w dorosłym życiu bardziej narażone na depresję poporodową.

Teraz dużo stresu, w przyszłości lęki i depresja

Nie jest to jednak jedyny groźny skutek, jaki może przynieść życie w ciągłym napięciu. Psychiatrzy z Uniwersytetu w São Paulo dowiedli, że częste przeżywanie stresu w okresie nastoletnim wyraźnie zwiększa skłonność do zapadania na różnorakie choroby psychiczne w dorosłości. Wszystko przez zmiany aktywności genów w mózgu, zwłaszcza w korze przedczołowej, która odpowiada za regulację emocji. 

"Wiek nastoletni ma krytyczne znaczenie, jeśli chodzi o plastyczność mózgu, który silnie reaguje wtedy na doświadczenia społeczne. Podatność na szkodliwe społeczne i środowiskowe czynniki, takie jak traumy, zniewagi czy maltretowanie wzrasta w tym okresie. Społeczne doświadczenia mogą przy tym wpływać na podatność na stres" – stwierdził prof. Felipe Villela Gomes, autor raportu z badań. W wyniku wywołanych stresem zmian w mózgu wzrasta podatność na stany lękowe, zmniejszają się możliwości poznawcze oraz umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi ludźmi. Wyraźnie wzrasta też ryzyko depresji.

Im większy stres, tym wyższe ryzyko zaburzeń 

Psychiatrzy z São Paulo zaznaczają, że swoje badania przeprowadzili na szczurach, więc wyników nie można przełożyć jeden do jednego na zachowania ludzi. Ale jak przypomina serwis PAP, wcześniejsze eksperymenty z udziałem młodzieży też wskazywały, że silny i długotrwały stres w okresie nastoletnim może mieć niszczący wpływ na zdrowie psychiczne w dorosłości.

Dowiedli tego choćby duńscy psycholodzy z Uniwersytetu w Aarhus. Przeanalizowali oni dokumentację medyczną prawie 12 tys. osób. I odkryli, że u tych, które skarżyły się na trudny, pełen stresu okres dojrzewania, później znacznie częściej pojawiały się problemy psychiczne. Im silniejszy był stres, tym większe później było ryzyko pojawienia się zaburzeń psychicznych. Wśród osób, które mówiły, że dorastały w spokojnym, stabilnym domu, to ryzyko było kilkukrotnie niższe.

Zadbaj o samopoczucie nastolatka

Z wyników tych badań rodzice powinni wyciągnąć jeden wniosek – trzeba zrobić wszystko, by oszczędzić dziecku sytuacji wywołujących silny stres. Całkowicie wyeliminować się go nie da – na szczęście, bo stres jest w życiu potrzebny. Nie może być jednak długotrwały, bo to właśnie życie w ciągłym napięciu niesie poważne zagrożenia, także w przyszłości.

Oczywiście, nie zawsze da się uniknąć sytuacji, które dla nastolatka są silnym stresorem. Należy do nich na przykład rozwód rodziców czy śmierć kogoś bliskiego. Dlatego w takich momentach trzeba szczególnie zadbać o dobrostan psychiczny dziecka. 

O dobre samopoczucie nastolatka warto dbać nie tylko w takich ekstremalnych sytuacjach. Różnorakie metody zmniejszające stres i napięcie dobrze jest stosować na codzień – namawiać dziecko do regularnej aktywności fizycznej, kontaktu z przyrodą, dbania o odpowiednią ilość snu i zdrowe odżywianie. Przydatne są też techniki relaksacyjne czy ćwiczenia oddechowe, które redukują napięcie po całym dniu wysiłku.