Dziecko zasypuje cię pytaniami: "Tato, a dlaczego…?". Są tylko dwie odpowiedzi

Dlaczego niebo jest niebieskie? Dlaczego ptaki latają, a ludzie nie? Czemu wąż nie ma nóg? Dlaczego woda jest mokra, a śnieg biały? To tylko kropelka w oceanie pytań, którymi małe dzieci mogą zaskoczyć swoich rodziców. I umówmy się, to są jeszcze stosunkowo proste pytania, bo nawet jak nie wiesz, to możesz sprawdzić w książkach czy w internecie. Ale jak dziecko zechce wiedzieć, czy pieski i kotki idą do nieba, to już nawet AI się poddaje.

Odpowiadaj nawet jeśli nie wiesz

Jak sobie poradzić z dziecięcym pytaniem, którego "nie ogarnia" ani twoja, ani sztuczna inteligencja? Inspirującą wskazówkę dał wiele lat temu prof. Carl Sagan, nieżyjący już profesorem astronomii i nauk kosmicznych w Laboratorium Badań Planetarnych, autor książek popularnonaukowych i powieści. Sam był bardzo ciekawskim dzieckiem, dlatego w jednym z programów zdradził rodzicom, jak sobie radzić z trudnymi pytaniami pociech.

"Dziecko pyta na przykład: 'Mamo, dlaczego trawa jest zielona'. I bardzo często słyszy odpowiedź typu: 'Nie zadawaj głupich pytań' albo 'A kto to wie'. A tak naprawdę to bardzo głębokie pytanie" – powiedział prof. Sagan. I zaproponował dwa inne sposoby reagowania. "O wiele lepiej byłoby powiedzieć dziecku: 'To świetne pytanie! Nie znam na nie odpowiedzi, ale możemy to sprawdzić'. Dziś to o tyle łatwe, że wyjaśnienie wielu kwestii można w parę sekund znaleźć w internecie.

Drugi sposób dotyczy reakcji na pytanie, na które nauka jeszcze nie udzieliła odpowiedzi. W takiej sytuacji prof. Sagan proponuje powiedzieć: "Nikt tego nie wie, ale może jak dorośniesz, to właśnie ty odkryjesz odpowiedź". 

W tym samym programie naukowiec radził też, by nie zniechęcać dzieci do stawiania trudnych pytań. Nawet jeśli rodzicom już pęka głowa od kombinowania, jak na nie odpowiedzieć. "Dzieci, które zniechęca się do zadawania takich pytań, uczą się, że używanie rozumu jest czymś złym". Skutek jest taki, że tracą swoją naturalną ciekawość i potrzebę odkrywania tajemnic. "Żyjemy w trudnych czasach. Złożone problemy, przed którymi stoimy, mogą mieć tylko złożone i subtelne rozwiązania. Dlatego potrzebujemy ludzi zdolnych do myślenia (…). Wiele dzieci ma taką zdolność, jeśli się je do tego zachęci" – stwierdził.

Choć prof. Carl Sagan powiedział to ponad 40 lat temu, to jego słowa brzmią bardzo aktualnie. My też żyjemy w skomplikowanych czasach i też potrzebujemy ludzi, których chce się używać mózgu i szukać odpowiedzi. A nie da się tego zrobić bez stawiania pytań.