Moim najlepszym przyjacielem w dzieciństwie był rok młodszy chłopiec. Może dlatego nigdy nie bulwersowało mnie, że chłopcy lubią lalki i chętnie się nimi bawią. Z wiekiem oczywiście poznałam stereotypy na ten temat, jednak nigdy nie przyćmiły moich doświadczeń. Teraz natomiast zbadano wpływ lalek na dzieci i jak się okazuje, trudno o lepszą zabawkę.
Zabawa to nieodłączny element zdrowego rozwoju dziecka. I nie chodzi tylko o tę nastawioną na edukację. Eksperci coraz częściej zwracają uwagę na to, jak ważna jest inteligencja emocjonalna i empatia – to one sprawiają, że nawiązujemy przyjaźnie, tworzymy związki, łatwiej nam zrozumieć siebie, a także potrafimy poradzić sobie w trudnych sytuacjach osobistych, ale i zawodowych.
Lista korzyści z wysoko rozwiniętej inteligencji emocjonalnej jest szalenie długa, wszystko jednak sprawdza się do tego, że jesteśmy w życiu zwyczajnie szczęśliwsi. A nie da się również ukryć, że wiele pokoleń wychowanych w duchu "chłopaki nie płaczą", dopiero wygrzebuje się z tego myślenia.
Długo, za długo, odmawiało się chłopcom prawa do płakania, pokazywania swoich emocji i mówienia o tym, czego się boją. Każdy człowiek, niezależnie od płci powinien mieć do tego prawo. Warto zatem odrzucić schematy, które są krzywdzące dla dzieci i po prostu wsłuchiwać się w ich potrzeby. Jeżeli zatem twój syn chciałby mieć lalkę, to po prostu mu ją kup.
Dlaczego dziecko powinno bawić się lalkami?
Lalki mają niebagatelny wpływ na rozwój dziecka. Stają się łącznikiem pomiędzy światem dziecięcym i dorosłym, pomagają w mówieniu o lękach, dają dziecku poczucie spokoju i bezpieczeństwa. Taka zabawa rozwija umiejętności społeczne i empatię, wasza pociecha kimś się opiekuje, za kogoś czuje się odpowiedzialna.
Szczególnie istotna w rozwoju, co od lat podkreślają eksperci, jest empatia, o której na szczęście, mówi się coraz częściej. Dzięki niej dziecko będzie łatwiej wchodziło w relacje z rówieśnikami, zawiązywało przyjaźnie, odnajdywało się w trudnych sytuacjach czy w przyszłości tworzyło dojrzały związek z drugą osobą. To umiejętność postawienia się w sytuacji drugiego człowieka i skierowania uwagi na jego uczucia i potrzeby.
Wyniki opublikowane 1 października 2020 roku w magazynie Frontiers in Human Neuroscience potwierdzają, że zabawa lalkami aktywuje obszar mózgu odpowiedzialny za przetwarzanie informacji społecznych, w tym za empatię. Zabawa lalkami pozwala dzieciom rozwijać i wykorzystywać te umiejętności również podczas samodzielnej zabawy.
Zespół naukowców z Centrum Nauk o Rozwoju Człowieka na Uniwersytecie Cardiff pod kierownictwem dr Sarah Gerson przeprowadził badanie "Odkrywanie korzyści płynących z zabawy lalkami w kontekście neurobiologii". Uzyskano komplet danych od 33 dzieci w wieku od 4 do 8 lat.
Pierwsze badanie
Podczas badania sprawdzono aktywność mózgu dzieci podczas zabawy różnorodnymi lalkami Barbie®. Zespół stwierdził, że tylna część bruzdy skroniowej górnej (pSTS), obszaru mózgu związanego z przetwarzaniem informacji społecznych – takich jak empatia – była aktywowana nawet wtedy, gdy dziecko bawiło się samodzielnie. Korzyści z samodzielnej zabawy lalkami były takie same zarówno u chłopców, jak i u dziewczynek.
Dr Sarah Gerson komentuje, że to całkowicie nowe odkrycie: "Ten obszar mózgu jest wykorzystywany, gdy myślimy o innych ludziach, a zwłaszcza o ich emocjach lub uczuciach. W przeciwieństwie do gier, które polegają na rozwiązywaniu problemów lub realizowaniu celu, lalki zachęcają dzieci do tworzenia w swojej wyobraźni własnych, małych światów. Bawiąc się lalkami, dzieci są bardziej skłonne do myślenia o innych ludziach i o tym, jak mogą ze sobą współpracować".
Naukowcy podzielili jednak zabawę na różne etapy, by uzyskać jak najdokładniejsze dane na temat aktywności mózgu w poszczególnych sytuacjach: samodzielnej zabawy lalkami, zabawy lalkami w towarzystwie innej osoby (asystenta badawczego), samodzielnej zabawy tabletem oraz zabawy tabletem w towarzystwie innej osoby (asystenta badawczego).
Co ważne, test z tabletem odbywał się z wykorzystaniem gier, które pozwalały dzieciom angażować się w otwartą i kreatywną zabawę, by zapewnić im doświadczenie podobne do zabawy lalkami (zamiast gier opartych na regułach czy osiąganiu celów).
Badanie pokazało, że samodzielna zabawa lalką aktywuje obszar pSTS równie mocno, co podczas zabawy z innymi osobami. Tablet aktywował go znacznie słabiej.
Niezależny sondaż
Marka Barbie® postanowiła jeszcze lepiej zrozumieć wyniki badania. Dlatego w lipcu 2020 roku przeprowadzono niezależny sondaż w 22 krajach. 15 tys. rodziców dzieci w wieku od 3 do 10 lat zapytano o empatię – 91 procent z nich uznało ją za kluczową umiejętność społeczną, którą chcieliby rozwijać u swoich dzieci.
Tylko 26 procent badanych miało świadomość, że zabawa lalkami może pomóc ich dzieciom kształtować tę umiejętność. Podejrzewam, że wielu z nas nie zdawało sobie sprawy, jak niepozorna i towarzysząca wielu dzieciom od wczesnych lat lalka, wpływa na rozwój.
Znaczenie badań o wpływie lalek na rozwój dzieci
Wyniki wspomnianych badań są szalenie istotne, szczególnie teraz, gdy nasze kontakty społeczne są od miesięcy ograniczone. Wielu rodziców martwi się, jak izolacja wpłynie na dzieci i ich relacje. 74 proc. rodziców przyznało, że częściej zachęcałoby swoje dziecko do zabawy lalką, jeśli wiedzieliby, że może ona pomóc dziecku w rozwijaniu umiejętności społecznych i emocjonalnych.
– Wykazano, że dzieci, które rozwinęły w sobie umiejętności społeczne we wczesnym okresie życia, mają lepsze stopnie, kontynuują naukę i dokonują trafniejszych wyborów w życiu. Empatyczne dzieci mogą być również bardziej skłonne do obrony nękanego dziecka, próbując zaangażować się w rozwiązanie konfliktu – podkreśla dr Michele Borba, psycholożka i ekspertka ds. empatii, która wsparła markę Barbie® w tworzeniu serwisu Zabawa ma moc.
Dlatego, jeżeli szukacie prezentu, który nie tylko ucieszy wasze dziecko, ale również wspomoże jego rozwój, to pomyślcie o wyborze lalki, która być może stanie się nową przyjaciółką waszej córki lub syna.