Ten mityczny testosteron. Na co dzień nie myślisz, jak bardzo wpływa na twoje życie

Marcin Wójcik
Gdy jest go za dużo – wypadają nam włosy lub mamy ich zbyt wiele. Gdy jest go za mało zwyczajnie rosną nam piersi. Testosteron to najważniejszy męski hormon. Jego poziom w naszym organizmie jest istotny, ale spokojnie, wiemy gdzie i jak można go "dorobić".
Po strongmanie Eddiem Hallu widać, że aż kipi od testosteronu. Fot. Instagram / Eddie Hall
Testosteron to hormon występujący zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. U mężczyzn produkowany jest przez komórki znajdujące się w jądrach i nadnerczach. Spełnia bardzo ważną rolę, a do jego zadań możemy zaliczyć m. in. pobudzanie części DNA, zwiększenie energii, libido, produkcję plemników, poprawianie nastroju, ale także zwiększenie pewności siebie czy chęci dominowania. Właściwy poziom testosteronu wpływa też na rozwój i siłę mięśni oraz chroni nasz organizm przed chorobami.

Norma testosteronu w organizmie
Najczęściej pojawiają się dwa pytania – co, gdy mamy za dużo testosteronu lub… co, jeśli mamy go za mało? Najpierw jednak wyjaśnijmy, kiedy mamy do czynienia z sytuacją, gdy jest go za mało lub za dużo. Przede wszystkim, nie ma jednej miary – wszystko zależy od nas samych.


Musimy pamiętać, że poziom testosteronu może różnić się w zależności od pory dnia. Hormon produkowany jest rano, tak więc wieczorem po całym dniu mamy go mniej. Dlatego badanie testosteronu powinno przeprowadzać się właśnie rano. Tu musimy jeszcze wyjaśnić, że w naszym organizmie są dwa rodzaje testosteronu – wolny i całkowity.

Dlatego badając poziom hormonu w organizmie, sprawdzamy te dwa rodzaje oraz SHGB – białka łączące hormony. Lekarze przyjmują, że norma testosteronu całkowitego u mężczyzny to od 260 do 1000 nanogramów na 100 ml krwi. W przypadku, gdy ta norma nie jest spełniona, należy dokładnie się przebadać.

Przyczyn takiego stanu jest bowiem wiele. Mogą to być źle pracujące nadnercza, gruczolak,
choroba tarczycy, cukrzyca czy przerost nadnercza. Pierwszym etapem przy zmianie poziomu testosteronu jest więc kompleksowe badanie. Musimy jednak pamiętać, że poziom testosteronu jest zmienny i może zależeć od naszej sytuacji osobistej (poziom stresu, narodziny dziecka, ale też starzenie się).

Różne poziomy
W sytuacji, gdy poziom naszego testosteronu jest zbyt wysoki - wzmocni on swoje działanie.
Spowoduje m.in. jeszcze większy wzrost agresji, libido, do tego trądzik czy łysienie, ale jednocześnie też… gęsty zarost i zwiększenie muskulatury. Taka sytuacja sprawi, że będziemy bardziej narażeni na choroby układu krążenia czy raka prostaty.

To sytuacja, której również powinniśmy unikać. Może doprowadzić do apatii, zmniejszenia
libido, ale także do stanów lękowych, obniżenia naszej koncentracji i osłabienia organizmu. Najczęściej niedobór testosteronu związany jest z niewydolnością jąder.

Właściwe stężenie testosteronu
Za poziom testosteronu w naszym organizmie odpowiada kilka czynników. Przede wszystkim, właściwie pracujące organy, ale także nasz wiek, waga oraz aktywności, jakie podejmujemy. Nasza kondycja to jeden z istotnych czynników. Badania wykazały, że osoby z otyłością mają mniejszy poziom testosteronu, gorsze samopoczucie czy zmniejszone libido. Warto zwrócić uwagę, że podobnie jest z wiekiem - im jesteśmy starsi, tym stężenie testosteronu w organizmie jest mniejsze.

Co możemy zrobić, aby utrzymać poziom testosteronu na właściwym poziomie? Dbać o siebie. Regularne ćwiczenia to skuteczna i naturalna metoda. – Osoby bardzo otyłe mają mniejsze libido i mogą odczuwać gorsze samopoczucie, dlatego tak ważne jest dbanie o swoją sylwetkę i masę ciała – przekonuje Dariusz Dziarmaga, trener personalny z Olsztyna.

– Testosteron utrzymuje się na wysokim poziomie u osób regularnie trenujących. Tak naprawdę każde ćwiczenie oraz aktywność fizyczna powoduje utrzymywanie hormonu na wysokim poziomie. Grunt, aby te ćwiczenia były wykonywane regularnie 3-4 razy w tygodniu – dodaje Dziarmaga.
Fot. 123rf
Pamiętajmy jednak, że nie każde ćwiczenia będą dla nas odpowiednie. Chodzi tu nie tylko o
dbanie o hormony, ale własne zdrowie. Dobrym sposobem na utrzymanie testosteronu na
wysokim poziomie będą ćwiczenia siłowe z większym ciężarem i mniejszą liczbą powtórzeń.

– Do tego warto przeplatać je również treningami, podczas których angażujemy całe ciało -
crossfit, trx czy tabata – twierdzi nasz rozmówca. Inną, także naturalną metodą dbania o testosteron jest… sen. W połączeniu z treningiem pomoże nam zapanować nad testosteronem. Do tego możemy włączyć też dietę.

– Powinna zawierać wszystkie mikro jak i makro składniki, takie jak witaminy i minerały, które są niezbędne do naszego zdrowego życia. Dieta powinna być odpowiednio zbilansowana w białko, węglowodany i tłuszcze. Proporcje tych składników powinny być dostosowane do naszego trybu życia i zapotrzebowania z uwzględnieniem dni treningowych – wyjaśnia Dariusz Dziarmaga.

Możemy także wspomagać się suplementami, ale mogą one zarówno pomóc, jak i zaszkodzić naszemu organizmowi. Niektóre z nich nie tylko zwiększają poziom testosteronu, ale także wpływają negatywnie na wątrobę czy nerki.

– Suplementy to wyjście ostateczne, gdy nasz organizm jest w takim wieku, że produkuje za mało testosteronu. Zanim jednak wprowadzimy do organizmu substancję wspomagającą, musimy wykonać wszelkie potrzebne badania i skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem – przestrzega Dziarmaga.

Niestety często zdarza się, że niewinne suplementy, spożywane nieumiejętnie i bez konsultacji ze specjalistami czynią w naszych organizmach wielkie spustoszenie i rozregulowują układ hormonalny.