Tak będą wyglądać lekcje edukacji obywatelskiej. Uczniowie będą mieć naprawdę dużo roboty

Sporo nauki, jeszcze więcej praktycznych zajęć. To czeka uczniów szkół średnich, którzy we wrześniu będą mieli w planach lekcji edukację obywatelską. Przedmiot będzie obowiązkowy, a nauka będzie trwać dwa lata w liceach i trzy lata w technikach. Licealiści będą mieć dwie godziny tygodniowo w II klasie, a potem godzinę tygodniowo w III klasie, a uczniowie techników godzinę tygodniowo od II do IV klasy.

Już sama liczba godzin pokazuje, że nowy przedmiot to nie będzie "michałek", którym nie warto się przejmować. Potwierdza to podstawa programowa, którą MEN opublikowało właśnie w "Dzienniku Ustaw". Widać w niej nową filozofię ministerstwa, które stale powtarza, że w szkołach powinna dawać uczniom nie tylko wiedzę, ale też praktyczne umiejętności.

Na lekcjach edukacji obywatelskiej okazji do zdobycia takich umiejętności nie zabraknie. Uczniów czeka latanie po urzędach i sądach, pisanie projektów czy wniosków o dotacje, organizowanie spotkań i debat politycznych i masa innych działań, które mają uczyć "zaangażowania na rzecz dobra wspólnego". 

Ale zanim uczniowie będą mogli sprawdzić się w działaniu, czeka ich zakuwanie. I to ostre, bo wiedzy do przyswojenia jest sporo. Wszystko zostało podzielone na siedem działów tematycznych "Ja i społeczeństwo", "Szkoła jako wspólnota", "Społeczność lokalna i regionalna", "Demokracja i prawo", "Polska – władza, świat polityki i sfera publiczna", "Polska w Europie" i "Świat globalnych zależności". Znajdą się tu więc wiadomości dotyczące działania samorządów, instytucji państwa, polityki, prawa, stosunków międzynarodowych czy geopolityki.

O tym, że edukacja obywatelska nie będzie przedmiotem łatwym, świadczą też cele i wymagania, jakie MEN stawia przed uczniami. W podstawie programowej czytamy, że na lekcjach tego przedmiotu będą się musieli nauczyć rozumienia najważniejszych procesów społecznych i politycznych, znać zasady i mechanizmy demokratycznego państwa prawa oraz prawa człowieka, śledzić wydarzenia społeczne i polityczne i dyskutować o nich, rozpoznawać problemy społeczne i szukać ich rozwiązań, a do tego jeszcze umieć wpływać na władze publiczne i umiejętnie korzystać z praw obywatelskich. Sporo jak na dwa czy trzy lata nauki.

Wykazanie się tą obszerną wiedzą nie wystarczy, by dostać dobrą ocenę z edukacji obywatelskiej. Każdy uczeń będzie musiał też zrealizować "cztery praktyczne działania obywatelskie", a do tego wspólnie z innymi zrobić jeden projekt edukacyjny – badawczy lub społeczny. Mogą one polegać na krytycznej analizie informacji dotyczących jakichś zagadnień społecznych czy politycznych, zorganizowaniu i prowadzeniu debaty, proponowaniu rozwiązania jakiegoś problemu społecznego i skłonieniu lokalnych władz do konkretnego działania, zorganizowanie protestu, kampanii społecznej lub zbiórki na wybrany cel czy załatwianie podstawowych spraw urzędowych (złożenie wniosku o dowód czy paszport).

Propozycji takich działań jest więcej, ale łączy je jedno – żeby to zaliczyć, uczniowie będą musieli się naprawdę wysilić: chodzić po urzędach, sądach, uczestniczyć w posiedzeniach rad miasta czy gminy, zająć się organizacją jakiejś patriotycznej albo zaangażować w wolontariat, pisać wnioski o dotacje, nawiązywać kontakty z organizacjami społecznymi i spotykać się z postaciami ważnymi dla lokalnej społeczności. Wszystko to trzeba będzie jeszcze udokumentować i przedstawić nauczycielowi i klasie wynik swojego zaangażowania. 

MEN we wspomnianym rozporządzeniu wyjaśnia, że edukacja obywatelska ma kształtować nowe pokolenia patriotów, którzy będą rozumieć, jak działają instytucje państwa, interesować się sprawami publicznymi i angażować w działania, zarówno na rzecz lokalnych społeczności, jak i państwa. Czy to się uda osiągnąć, to przekonamy się za parę lat. Ale na pewno od września uczniów szkół średnich czeka solidny poligon doświadczalny.

Źródło: "Dziennik Ustaw RP"