Gdy kilka dni temu kolega powiedział mi, że zdiagnozowano u niego zaburzenie osobowości z pogranicza, byłem mocno zaskoczony. Wydawało mi się bowiem, że borderline dotyczy głównie kobiet. Okazuje się jednak, że w ostatnich latach wzrósł odsetek mężczyzn zmagających się z tym zaburzeniem. Jak je u siebie rozpoznać?
Osobowość borderline lub inaczej osobowość z pogranicza, do niedawna uznawano za przypadłość typowo kobiecą. U mężczyzn diagnozowano je bowiem rzadko. Jak jednak zauważyła Vivian Fiszer, psycholożka i terapeutka specjalizująca się w borderline, wynikało to głównie z faktu, że objawy u obu płci są różne. U kobiet borderline częściej wiąże się z zaburzeniami odżywiania, lękiem, depresją, agorafobią, natomiast w przypadku mężczyzn wiąże się z uzależnieniami, napadami paniki, agresją, zazdrością czy postawami antyspołecznymi.
Mimo tych różnic przyczyna jest taka sama, dlatego współcześnie coraz częściej to zaburzenie diagnozuje się u mężczyzn. Jak sprawdzić, czy ty też masz cech osobowości borderline? Odpowiedz na te 9 pytań.
1. Czy twoje relacje z ludźmi są niestabilne i intensywne?
Jeśli niestabilnością charakteryzuje się tylko jeden twój związek, to być może po prostu ty i tamta osoba źle na siebie działacie, ale jeśli wszystkie twoje relacje są niestabilne, to znak, że być może masz osobowość borderline.
2. Czy często jesteś impulsywny?
Zdarzają ci się nagłe wybuchy złości? Masz problem z panowaniem nad emocjami? To bardzo charakterystyczna cecha osobowości borderline. Osoby z tym zaburzeniem nie potrafią kontrolować emocji. Działają też bez analizy tego, jakie konsekwencje będzie miało ich zachowanie. Ich reakcje są niezrozumiałe nie tylko dla innych ludzi, ale też często dla nich samych.
3. Czy masz poczucie, że inni ludzie są niestabilni?
Jeśli nie masz przyjaciół, nie nawiązujesz trwałych relacji z kobietami. A wszystko dlatego, że postrzegasz innych ludzi jako niestabilnych. To jeden z charakterystycznych objawów borderline. Vivien Fiszer opisała jeden przypadek terapeutyczny. Mężczyzna zakochiwał się szybko i intensywnie, idealizował nową wybrankę, by po jakimś czasie czuć wściekłość i obrzydzenie do niej, bo okazywała się osobą pełną wad. Nie potrafił jednak sam odejść, zdradzał partnerkę z nową, po czym robił wszystko, żeby ta nakryła go na zdradzie. Potem wiązał się z nową kobietą i cykl idealizacji, a później dewaluacji zaczynał się od nowa.
4. Czy masz skłonność do ryzykownych zachowań?
Ryzykowne zachowania są domeną mężczyzn z cechami osobowości borderline. Nadużywanie substancji psychoaktywnych, przypadkowy seks, seksoholizm, szybka jazda autem i wszystko to, co tak naprawdę grozi poważny konsekwencjami. Osoby z tym zaburzeniem mają świadomość tego, jakie niebezpieczeństwa niosą takie zachowania, a mimo to nie potrafią się przed tym powstrzymać.
5. Czy jesteś wobec innych podejrzliwy, bo boisz się, że cię zranią?
Lęk przed porzuceniem to jeden z najbardziej podstawowych lęków osób z pogranicza osobowości. Przejawia się to wieloma różnymi zachowaniami – chorobliwą zazdrością, podejrzliwością, doszukiwaniem się wszędzie podstępy. Co ważne, osoby z borderline są podejrzliwe nie tylko w relacjach partnerskich. Mają tak samo problem z zaufaniem kumplowi czy szefowi.
6. Czy często odczuwasz pustkę?
Na stronie internetowej Centrum CBT możemy przeczytać, że duża część osób z tym zaburzeniem odczuwa przewlekłą pustkę. „Może temu towarzyszyć poczucie oddzielenia się od ciała, pewnej nierealności (…). Pacjenci mówią o towarzyszącym bólu wewnętrznym, trudnym do zniesienia odczuciu tej wewnętrznej pustki”. Co ciekawe, osoby z borderline mają takie odczucia w sytuacjach bezpiecznych czy wręcz komfortowych, jak np. na wakacjach z rodziną.
7. Czy twój nastrój często zmienia się z błahych powodów?
Ponieważ uczucia, emocje poglądy osób z cechami osobowości borderline nie są stałe, a one same czują się złe i niewarte miłości, wystarczy drobna rzecz, żeby ich nastrój się zmienił. Jeśli często zdarza się, że nagle i bez wyraźnej przyczyny zaczynasz czuć, choć przed chwilą byłeś spokojny, jeśli ze stanu radości szybko przechodzisz w smutek i to się regularnie powtarza – to może być objaw zaburzenia osobowości borderline.
8. Czy masz trudności w określaniu kim naprawdę jesteś?
Osoby z zaburzeniem osobowości borderline mają niestabilny obraz nie tylko innych ludzi, ale też siebie. Po prostu często mają kłopot w określeniu tego, kim są, czego pragną, jaki mają cel, czego oczekują od siebie i innych. To skutkuje nie tylko chwiejnością nastrojów, ale też ciągłymi zmianami planów czy problemami z realizowaniem rozpoczętych zadań.